Ενδυματολογική Έρευνα: Δάνεια & Επιρροές

Συχνά ακούγονται πληροφορίες και εθνολογικά τεκμήρια σχετικά με την «προέλευση» ενός είδους ενδυμασίας. Συνήθως, οι συγκεκριμένες τοποθετήσεις βασίζονται σε καθαρά εθνολογικά, ιστορικά και κοινωνιολογικά δεδομένα. Λιγότερες φορές βασίζονται σε λαογραφικά στοιχεία και σχεδόν ποτέ σε ενδυματολογικά στοιχεία, παρόλο που αναφερόμαστε στις ενδυμασίες των ανθρώπων.

Βάσει της παραπάνω προσέγγισης, πολλοί σπεύδουν να «χαρακτηρίσουν» τις φορεσιές των ανθρώπων ως Σλάβικες, Βουλγάρικες, Αλβανικές, Τούρκικες, Ελληνικές κ.λ.π.

Η συγκεκριμένη προσέγγιση εξυπηρετεί εθνολογικούς, ιστορικούς και άλλους σκοπούς αντί καθαρά ενδυματολογικούς, με αποτέλεσμα να δημιουργείται διχασμός.

Η ενδυματολογική προσέγγιση χρησιμοποίει στοιχεία όλων των παραπάνω, αλλά προσθέτει και στοιχεία που αφορούν την ενδυματολογική ανάλυση των φορεσιών αυτών. Από την ιστορική/εθνογραφική προσέγγιση έχουμε όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις μετακινήσεις λαών και πληθυσμών για διάφορους λόγους (πολιτικούς, οικονομικούς, νομαδικούς, κ.α.). Από την λαογραφική και κοινωνιολογική προσέγγιση γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι –ανεξαρτήτως λόγου μετακίνησης- είχαν πάντα την τάση να δανείζονται στοιχεία των πολιτισμών που ερχόντουσαν σε «επαφή». Όπως ακριβώς γίνεται μέχρι και σήμερα. Όλα τα παραπάνω, είναι φυσικό και επόμενο να αντικατοπτρίζονται και στις ενδυμασίες τους. Πολλές φορές μάλιστα, υιοθετούν αυτούσιο τον ενδυματολογικό τύπο βάζοντας και τις δικές τους «πινελιές», χωρίς να τον μεταβάλουν στα βασικά του στοιχεία. Συνεπώς, μία αντικειμενική ενδυματολογική προσέγγιση επικεντρώνεται στα ενδυματολογικά δάνεια και τις επιρροές με βάση την ενδυματολογική μορφή των φορεσιών, ανεξάρτητα από τους λόγους που συμβαίνουν αυτά.

Για παράδειγμα, μία φορεσιά που φορέθηκε από Βούλγαρους που μετοίκησαν –ανεξαρτήτως λόγου- στην περιοχή της Ανατολικής Ρωμυλίας είναι φυσικό και επόμενο να είναι σχεδόν ίδια με εκείνη των Ελλήνων της περιοχής, χωρίς αυτό να αποτελεί κανόνα. Με αυτόν τον τρόπο, οι Βούλγαροι κάτοικοι της περιοχής δανείστηκαν τον ενδυματολογικό τύπο των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας. Έτσι, οι ενδυμασίες τους ανήκουν στον ίδιο ενδυματολογικό τύπο.

Το ίδιο συμβαίνει και με ελληνικές φορεσιές που έχουν επηρεαστεί από του ανατολικού τύπου ενδυμασίες (νυν Τουρκία), με φορεσιές της Αττικής και της Ηπείρου να «μοιάζουν» με αυτές της Β. Ηπείρου (νυν Αλβανία), ακόμα και με Μακεδονικές να έχουν συνάφειες με τις Σλαβοσκοπιανές.

Αμιγώς ιστορικές, εθνολογικές ή άλλες τοποθετήσεις αδυνατούν να προσεγγίσουν αντικειμενικά ενδυματολογικά τις φορεσιές των ανθρώπων εκείνης της εποχής.

Συνεπώς πόσο δόκιμο, ισορροπημένο και αντικειμενικό είναι να βασιζόμαστε μόνο σε στοιχεία που μπορούν να «διχάσουν», κλείνοντας τα «ερευνητικά μάτια» στα στοιχεία που μπορούν να «ενώσουν»;